Zespół przeciążeniowy u osób pracujących przy komputerze

Praca biurowa wiąże się z wielogodzinnym siedzeniem przed ekranem. Choć może się wydawać, że to zajęcie lekkie i pozbawione wysiłku fizycznego, fakty są zupełnie inne. Długotrwałe utrzymywanie jednej pozycji, wysunięta głowa, zaokrąglone plecy czy napięte przedramiona prowadzą do przeciążeń układu mięśniowo-szkieletowego. U wielu osób rozwija się charakterystyczny zespół przeciążeniowy, znany także jako zespół bolesnego przeciążenia mięśni i stawów, który staje się jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u fizjoterapeuty.

Przeczytaj również: Bruksizm. Przyczyny, objawy i współpraca ortodonty z fizjoterapeutą w jego leczeniu

Czym jest zespół przeciążeniowy?

Zespół przeciążeniowy to zbiór objawów wynikających z długotrwałego przeciążenia mięśni, stawów, więzadeł i powięzi. Jego powodem nie jest pojedynczy uraz, lecz mikronaprężenia powtarzające się przez wiele dni, miesięcy, a nawet lat. W efekcie dochodzi do zaburzeń krążenia, nadmiernego napięcia, osłabienia niektórych grup mięśniowych i przeciążenia innych.

Warto podkreślić, że ciało człowieka nie jest stworzone do pozostawania w jednej pozycji przez 8 godzin dziennie. Brak ruchu powoduje, że struktury, które mają pracować dynamicznie, stają się sztywne, a te, które powinny być stabilne, są przeciążone. Z czasem nawet niewielki ruch, jak odwrócenie głowy czy podniesienie ręki, może powodować dyskomfort.

Najczęstsze objawy zespołu przeciążeniowego

Objawy zespołu przeciążeniowego są bardzo charakterystyczne i często narastają stopniowo. Pacjent rzadko potrafi wskazać konkretny moment, kiedy „coś strzeliło” lub „pojawił się ból”. Zazwyczaj problemy wynikają z bezustannego powtarzania tych samych czynności i braku przerw w pracy.

Najczęściej obserwuje się:

• ból karku, sztywność szyi i ograniczenie ruchu głową,
• napięcie w obręczy barkowej, często promieniujące do ramion,
• ból między łopatkami, pieczenie lub uczucie „kuli” na plecach,
• ból w odcinku lędźwiowym, nasilający się po siedzeniu,
• mrowienie w dłoniach, uczucie ciężkości rąk,
• ból nadgarstków i przedramion,
• ból głowy wynikający z napięcia mięśni podpotylicznych,
• zmęczenie oczu i ogólne uczucie przeciążenia.

Objawy mogą występować pojedynczo lub w różnych kombinacjach. Często też ból zmienia swoje miejsce. Jednego dnia pacjent skarży się na kark, kolejnego na plecy lub ramiona. To sygnał, że przeciążenie dotyczy globalnego ustawienia ciała, a nie pojedynczego mięśnia.

Dlaczego praca przy komputerze tak bardzo obciąża ciało?

Wbrew pozorom największym problemem nie jest sam komputer, ale sposób, w jaki z niego korzystamy. Badania pokazują, że przeciętny pracownik biurowy spędza w jednej pozycji nawet 6–7 godzin dziennie. Głowa wysunięta do przodu o zaledwie kilka centymetrów podwaja obciążenie działające na odcinek szyjny. Ponadto, plecy zaokrąglają się, miednica ustawia w tyłopochyleniu, a mięśnie odpowiedzialne za stabilizację głęboką przestają pracować.

Dodatkowo powtarzalny ruch, taki jak pisanie na klawiaturze czy obsługa myszki, prowadzi do przeciążeń mięśni przedramion i nadgarstków. Właśnie dlatego tak wiele osób pracujących przy komputerze rozwija zapalenie ścięgien, zespół cieśni nadgarstka czy zespół bolesnego barku.

Jak wygląda leczenie zespołu przeciążeniowego?

Skuteczne leczenie wymaga zrozumienia, że sam masaż lub jednorazowa terapia nie wystarczą. Przeciążenia narastają przez długi czas, dlatego fizjoterapia Poznań musi obejmować kilka elementów i być dopasowana indywidualnie do pacjenta.

1. Terapia manualna ukierunkowana na przyczynę dolegliwości

Fizjoterapeuta ocenia, które struktury są przeciążone, a które osłabione. W pracy z pacjentami biurowymi stosuje się m.in.:

• mobilizacje stawowe,
• pracę z powięzią,
• techniki rozluźniania mięśniowo-powięziowego,
• neuromobilizacje,
• terapię punktów spustowych.

Efektem jest zmniejszenie napięcia i poprawa ruchomości.

2. Aktywacja mięśni głębokich i stabilizacyjnych

Jednym z głównych problemów osób pracujących przed komputerem jest brak aktywności mięśni stabilizujących kręgosłup. Fizjoterapeuta Poznań dobiera ćwiczenia, które przywracają prawidłową pracę centrum ciała, odciążając kręgosłup szyjny i lędźwiowy.

3. Wsparcie tkanek miękkich – masaż, terapia tkanek głębokich

Techniki te nie tylko zmniejszają napięcie, ale poprawiają krążenie i przyspieszają regenerację. W przypadku przewlekłych przeciążeń odgrywają ważną rolę w redukcji bólu.

4. Edukacja i profilaktyka

Pacjent poznaje zasady ergonomii pracy, sposoby na rozluźnienie mięśni i sposoby radzenia sobie z bólem, zanim przerodzi się w przewlekłą dolegliwość.

Jak zapobiegać zespołowi przeciążeniowemu?

Zapobieganie przeciążeniom to jeden z najważniejszych elementów dbania o zdrowie osób pracujących przy komputerze. Kluczowe jest regularne odciążanie przeciążonych struktur i świadoma zmiana nawyków.

Istotne elementy profilaktyki to:

• regularne przerwy – nawet 2-3 minuty co 30 minut pracy,
• naprzemienna pozycja siedząca i stojąca,
• komputer ustawiony na wysokości oczu,
• oparcie lędźwiowe utrzymujące naturalne krzywizny kręgosłupa,
• aktywne siedzenie, bez zapadania się w krześle,
• ćwiczenia rozciągające szyję, klatkę piersiową i przedramiona,
• wzmacnianie mięśni brzucha i pośladków, kluczowych dla stabilizacji.

Drobne zmiany mają ogromny wpływ na samopoczucie i mogą całkowicie zatrzymać rozwój przeciążeń.