Zamrożony bark – co to za problem i jak go zwalczyć?

Zamrożony bark, określany w medycynie jako adhesive capsulitis charakteryzuje się znacznym ograniczeniem ruchomości stawu oraz bólem, który może utrzymywać się miesiącami, a nawet latami. Dolegliwość ta wpływa na komfort życia. Ponadto, na zdolność do wykonywania podstawowych czynności (nawet zwykłego podniesienia ręki).

Przeczytaj również: Zespół przeciążeniowy u osób pracujących przy komputerze

Czym właściwie jest zamrożony bark?

Zamrożony bark to stan, w którym dochodzi do przewlekłego, postępującego usztywnienia torebki stawowej. Struktura ta staje się pogrubiała, obkurczona i mniej elastyczna. To natomiast prowadzi do znacznego ograniczenia ruchu w stawie ramiennym. Dodatkowo pojawia się ból, najpierw przy ruchu, a potem także w spoczynku.

Choroba przebiega najczęściej w trzech fazach: bolesnej, sztywności oraz odmrażania, z których każda może trwać od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy. Bez odpowiedniej terapii proces ten może przeciągać się znacznie dłużej.

Skąd bierze się zamrożony bark?

Mimo że nie zawsze udaje się jednoznacznie wskazać przyczynę, wiadomo, że zespół zamrożonego barku rozwija się na skutek zmian zapalnych i włóknistych torebki stawowej. Najczęściej prowokują go:

• urazy i unieruchomienie barku, które prowadzą do stopniowej utraty elastyczności torebki stawowej,
• przeciążenia wynikające z pracy zawodowej lub nieprawidłowych nawyków ruchowych,
• choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, choroby tarczycy czy zaburzenia gospodarki hormonalnej,
• problemy z kręgosłupem szyjnym, które wpływają na napięcie mięśni obręczy barkowej,
• zmiany zwyrodnieniowe lub stany zapalne w obrębie barku.

W części przypadków schorzenie rozwija się bez uchwytnego powodu, wtedy mówimy o postaci idiopatycznej.

Proces rozwoju zamrożonego barku – trzy etapy choroby

Leczenie zamrożonego barku wymaga zrozumienia przebiegu schorzenia. Poszczególne fazy charakteryzują się odmiennymi objawami i wymagają różnych strategii terapeutycznych.

1. Faza „zamrażania” (bolesna) – dominuje ból, ograniczenie ruchu narasta stopniowo.
2. Faza „zamrożenia” (sztywności) – ból zmniejsza się, ale staw staje się coraz bardziej sztywny i mało funkcjonalny.
3. Faza „odmrażania” (powrót ruchomości) – ruchomość zaczyna się poprawiać, a elastyczność tkanek stopniowo wraca.

Cały proces może trwać od 12 do 36 miesięcy. Odpowiednio prowadzona rehabilitacja Poznań skraca ten czas nawet o połowę.

Jak wygląda fizjoterapia przy zamrożonym barku?

Rehabilitacja jest podstawą leczenia i najskuteczniejszym sposobem na przywrócenie ruchomości stawu. Nie polega jedynie na ćwiczeniach, lecz na kompleksowym podejściu, które uwzględnia pracę manualną, techniki powięziowe oraz stopniowo dobrany trening funkcjonalny.

W pierwszej fazie, kiedy dominują dolegliwości bólowe, celem terapii jest zmniejszenie napięcia tkanek, uspokojenie stanu zapalnego i łagodzenie bólu. Fizjoterapeuta stosuje techniki manualne o delikatnym charakterze, mobilizacje i pracę na strukturach miękkich, aby zwiększyć komfort pacjenta. W dalszych etapach wprowadza coraz bardziej zaawansowane mobilizacje stawu oraz ćwiczenia poprawiające zakres ruchu i wzmacniające mięśnie stabilizujące łopatkę.

Ostatecznym celem jest przywrócenie właściwego wzorca ruchowego i pełnej funkcji barku, a także zapobieganie ponownemu wystąpieniu schorzenia.

Przykładowe metody stosowane w terapii zamrożonego barku

W procesie rehabilitacji wykorzystuje się różne techniki terapeutyczne, dobierane indywidualnie do pacjenta. Mogą to być:

• mobilizacje stawu ramiennego oparte na koncepcjach takich jak Kaltenborn czy Maitland,
• terapia tkanek miękkich, w tym techniki powięziowe i praca na punktach spustowych,
• ćwiczenia aktywne i bierne ukierunkowane na zwiększanie ruchomości,
• trening stabilizacji łopatki,
• neuromobilizacja nerwów przebiegających w obrębie szyi i barku.

Często stosuje się również edukację ruchową, pomagając pacjentowi zrozumieć mechanizmy schorzenia i wyeliminować nawyki obciążające staw.